در برخی موارد فتق ها بسیار دردناک و غیر قابل تحمل می شوند که باید با انجام عمل جراحی فتق، آنها را درمان کرد. فتق یک مشکل رایج در بین افراد مختلف است که موجب ایجاد برآمدگی در قسمت شکم و یا کشاله ران می گردد. این فتق ها در بیشتر موارد بی خطر می باشند.
عمل جراحی فتق معمولا با ایجاد برش و یا سوراخ بر روی شکم انجام می شود. در مواردی که درد فتق بسیار آزار دهنده است، از روش جراحی استفاده می شود. عمل جراحی فتق اینگوئینال در قسمت کشاله ران بیشتر در افراد مسن و کودکان انجام می شود.
فتق چگونه ایجاد می شود؟
معمولا فتق یا هرنیا در اثر ضعف، سوراخ و یا آسیب به پریتوئن ایجاد می شود. دیواره عضلانی که اندام های شکمی را داخل خود نگه می دارد، پریتوئن نام دارد. هنگامی که در پریتوئن سوراخی ایجاد می شود، محتویات داخل شکم به دیواره شکم فشار وارد می کنند و برآمدگی یا فتق شکل می گیرد. این برآمدگی در زمان استراحت و خوابیده به پشت صاف می شود و یا با وارد کردن کمی فشار به سمت داخل شکم فرو می رود.
در هر قسمتی از بدن که دیواره بافت نگهدارنده آن، دچار ضعف یا آسیب شده باشد، ممکن است فتق ایجاد شود. هرنیا ممکن است در قسمت کشاله ران و ناف هم به وجود آید. سرفه کردن زیاد می تواند موجب ایجاد فتق ناف شود. فتق مزمن بیشتر در قسمت ناحیه شکم تشکیل می شود.
بروز نشانه های بروز فتق و نیاز به عمل جراحی فتق
انجام عمل جراحی فتق برای بسیاری از انواع فتق، لازم و ضروری نمی باشد. در برخی موارد فتق فقط یک برآمدگی بدون درد است که هیچ مراقبت پزشکی و اقدام درمانی خاصی احتیاج ندارد. اما در برخی مواقع فتق باعث ایجاد درد و ناراحتی می شود. نشانه های این نوع فتق در زمان ایستادن، بلند کردن اجسام سنگین و یا زور زدن تشدید می شود.
در برخی مواقع عمل جراحی فتق باید به صورت اورژانسی انجام شود. زمانی که قسمتی از روده ها به وسیله فتق اینگوئینال به هم پیچ خورده و یا مسدود شده اند، باید عمل جراحی در اسرع وقت انجام شود.
انجام عمل جراحی فتق به صورت اختیاری، برای درمان فتق های رانی بعد از گذشت 2 سال از تشکیل فتق، توصیه می شود. حدود 40 درصد فتق های ران بعد از گذشت 2 سال، باعث ایجاد فشردگی شدید روده یا استرانگوله می گردند. در این عارضه مسیر خون رونده به سمت بافت ها مسدود می گردد و فرد جهت درمان باید تحت عمل اورژانسی قرار بگیرد. برای جلوگیری از بروز این عارضه بهتر است عمل جراحی فتق ران، به صورت داوطلبانه، جهت پیشگیری از بروز استرانگوله شدن روده ها انجام شود.
در مواقعی که هرنیا با نشانه های زیر همراه باشد، بیمار باید هر چه سریعتر تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرد:
- درد شدید
- حالت تهوع و استفراغ
- هموار نشدن برآمدگی با دراز کشیدن و یا وارد کردن فشار
- ایجاد مشکل رفلاکس معده که در فتق هیاتال ایجاد می شود.
عمل جراحی فتق جهت درمان انواع هرنیا
عمل جراحی فتق برای درمان فتق، آخرین روش درمانی می باشد. انواع فتق ممکن است در قسمت های مختلف بدن ایجاد شوند:
- کشاله ران: فتق کشاله ران موجب ایجاد یک برآمدگی در قسمت زیرین کشاله ران می گردد. این نوع هرنیا در بین خانم ها شایع تر است. فتق اینگوئینال هم نوعی برآمدگی در قسمت کشاله ران آقایان است که به کیسه بیضه هم انتشار می یابد. افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به این نوع فتق هستند:
- افراد سالخورده
- افرادی که سابقه خانوادگی در ایجاد فتق داشته اند.
- آقایان
- معتادین به سیگار
- مبتلایان به یبوست
- خانم های باردار
- ناف: فتق نافی موجب ایجاد برآمدگی در ناف و اطراف آن می گردد. این نوع هرنیا بیشتر در بین نوزادان نارس و کم وزن در زمان تولد، ایجاد می گردد. فتق نافی در افراد بزرگسال به دلایل مختلفی مانند اضافه وزن زیاد و بارداری های متعدد تشکیل می شود. این نوع فتق در خانم ها بیشتر ایجاد می شود.
- قسمت بالایی شکم: فتق هیاتوس یا فتق هیاتال یا فتق ناحیه بالایی شکم در اثر خارج شدن محتویات داخل شکم از حفره شکمی و ورود به داخل حفره قفسه سینه از مسیر سوراخ دیافراگم، ایجاد می شود. افرادی دارای اضافه وزن زیاد و افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع فتق هستند.
- فتق برشی: احتمال ایجاد هرنیا در محل ایجاد برش و زخم عمل های جراحی شکمی افزایش می یابد. احتمال ابتلا به فتق برشی 3 الی 6 ماه بعد از جراحی های شکمی وجود دارد. عوامل مختلفی مانند افزایش وزن، انجام فعالیت بدنی سنگین، باردار شدن و … می تواند بر ایجاد این فتق تاثیر بگذارد.
عوامل موثر بر ایجاد هرنیا
خطر ایجاد هرنیا یا فتق به دلیل بالا رفتن سن وجود دارد. این مشکل در بین مردان شیوع بیشتری دارد. فتق کودکان هم به صورت مادرزادی به علت ضعف در دیواره شکمی آنها ایجاد می شود. عوامل تاثیرگذار بر ایجاد فتق عبارتند از:
- انجام برخی اقدامات پزشکی که موجب وارد شدن فشار بر دیواره شکمی شوند.
- ابتلا به یبوست شدید و زور زدن در زمان دفع مدفوع
- سرفه های همیشگی
- بزرگ بودن غده پروستات
- سیستیک فیبروزیس
- دفع ادرار همراه با زور
- اضافه وزن زیاد و چاقی مفرط
- رعایت رژیم غذایی نامناسب و ابتلا به سوء تغذیه
- کشیدن سیگار
- وارد شدن فشارهای فیزیکی
- عدم نزول بیضه
- دیالیز صفاقی
- بلند کردن وسایل سنگین
انواع عمل جراحی فتق
نوع عمل جراحی فتق بستگی به شرایط جسمانی فرد، جنس، سن، اندازه و محل فتق دارد. فتق به دو روش جراحی باز و جراحی لاپاراسکوپیک انجام می شود.
عمل جراحی فتق به روش باز
در عمل جراحی فتق باز از بخیه یا نوعی تور به نام مش و یا هر دو برای بستن محل فتق استفاده می شود. پزشک جراح برای انجام عمل از بیهوشی عمومی استفاده می کند. جراح بعد از ایجاد برش پوست، فتق را به محل اصلی خود برگردانده و یا آن را بر می دارد. قسمتی از جدار بافت نگهدارنده که دچار ضعف شده، را بخیه می کند. در مورد فتق های خیلی بزرگ، از یک قطعه مش انعطاف پذیر برای جلوگیری از بازگشت فتق استفاده می کند.
عمل جراحی فتق به روش لاپاراسکوپی
در جراحی فتق از یک لوله دارای چراغ و دوربین کوچک استفاده می شود. بیمار در این روش جراحی هم بیهوشی عمومی دریافت می کند. وسایل جراحی از طریق یک برش کوچک به محل درمان داخل می شوند. پزشک جراح برای دید بهتر محل عمل، از نوعی گاز بی خطر استفاده می کند تا محل عمل متورم شود. پزشک از تصاویر لاپاراسکوپ جهت راهنمایی برای ترمیم فتق با کمک مش استفاده می کند. برش های این روش جراحی کوچکتر و روند بهبودی سریعتر انجام می شود. مدت زمان بهبودی بیمار با این روش حدود یک هفته زودتر از انجام عمل جراحی باز می باشد.
کلام آخر
برای انجام عمل جراحی فتق باید به یک پزشک متخصص با تجربه و ماهر مراجعه کنید. در برخی موارد نیازی نیست که فتق را با انجام عمل جراحی درمان کرد. روش های مختلفی برای درمان وجود دارد، عمل جراحی آخرین روش درمانی فتق می باشد.
