در اثر بروز واریس در رگ های پا، این رگ ها دارای ظاهری آبی و بنفش تیره رنگ می شوند. رگ های واریسی متورم، بزرگ، برجسته و ناصاف می شوند. در برخی مواقع هم تکه های مویرگی در پاها ایجاد شده که به آنها رگ های عنکبوتی می گویند. این مشکل به دلیل دریچه های معیوب در داخل رگ ها هستند که مسیر گردش خون را تغییر می دهند.
احتمال بروز واریس در تمام رگ های موجود در بدن وجود دارد، اما بروز این مشکل در رگ های پا بیشتر است. راه رفتن زیاد و ایستادن برای مدت طولانی، موجب وارد شدن فشار زیاد به رگ های قسمت پایین پا می شود. واریس علاوه بر ایجاد مشکل زیبایی، می تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی شود. این عارضه می تواند موجب مسدد شدن مسیر جریان خون در مچ پاها، متورم شدن مچ پاها و ایجاد خارش پوست شود.
دلایل ایجاد واریس
زمانی که دریچه های کوچک داخل رگ های خونی، عملکرد درستی نداشته باشند، واریس ایجاد می شود. خون در داخل ورید سالم به طرف قلب حرکت می کند. در صورت آسیب دیدگی دریچه های داخل ورید ها، خون به طرف مخالف جریان یافته و به طرف قلب نمی رود. به همین دلیل خون در داخل ورید جمع شده و رگ بزرگ و متورم می شود و به همین علت واریس پا ایجاد خواهد شد.
از عوامل موثر بر ایجاد واریس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این مشکل در خانم ها شیوع بیشتری دارد.
- داشتن اضافه وزن زیاد
- سابقه خانوادگی ابتلا به این مشکل
- وجود دریچه های آسیب دیده و ضعیف شده
- بالا رفتن سن
- چاقی مفرط
- نوع شغل افراد: افرادی که برای مدت طولانی تری به حالت ایستاده هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل هستند.
- بارداری
- در برخی موارد هم این مشکل به دلیل وجود لخته خون قبلی، ایجاد رگ های خونی غیر طبیعی و وجود تومور در ناحیه لگن و یا متورم شدن ناحیه لگن ایجاد می شود.
علائم واریس
در برخی مواقع واریس موجب درد و ناراحتی نمی شود فقط زیبایی فرد را دستخوش تغییر می کند. اما در برخی افراد این بیماری، درد و ناراحتی ایجاد می کند. علائم متفاوت این بیماری عبارتند از:
- آبی رنگ یا بنفش رنگ شدن ظاهر رگ های خونی
- ظاهر پیچ خورده رگ ها
- پاهای دردناک
- ایجاد احساس سنگینی در پاها به ویژه در شب
- احساس خستگی
- تورم مچ پا
- ایجاد احساس سوزش، گرفتگی عضلات و تورم در قسمت پایینی پاها
- افزایش درد و ناراحتی بعد از نشست و برخاست کردن
- افزایش درد بعد از ایستادن طولانی
- ایجاد خارش اطراف رگ های واریسی
- تغییر رنگ پوست منطقه دارای مشکل
- ایجاد خونریزی شدید و طولانی به دلیل وارد شدن یک آسیب جزئی
- رگ های عنکبوتی یا تلانژکتازی در پای دارای مشکل
- ایجاد اگزمای وریدی و بروز خشکی و قرمزی درپوست قسمت آسیب دیده
- گرفتگی عضلات پا در زمان ایستادن
- برخی از افراد مبتلا به این مشکل هم دچار سندروم پای بی قرار هستند.
مراحل ایجاد واریس
این شش مرحله شایع از ابتدا بوجود آمدن واریس است که باید مراقب آنها بود:
- رگهای عنکبوتی (مرحله اول)
اینها رگهای ریز و بنفش مایل به قرمز هستند که معمولاً روی گردن، پاها، مچ پا و صورت وجود دارند. اگرچه ممکن است آنها به وریدهای واریسی مرتبط نباشند، اما ممکن است ناشی از همان بیماری باشند.
- وریدهای واریسی بزرگ شده (مرحله دوم)
این بهترین مرحله برای درمان است.
- ادم (مرحله سوم)
شما می توانید ادم یا تورم را در خانه با بالا بردن اندام خود درمان کنید. با این حال، در صورت بدتر شدن علائم، به کمک متخصص نیاز خواهید داشت.
- تغییر رنگ و تغییرات پوست (مرحله چهارم)
پوست پاها سفید یا قهوه ای مایل به قرمز می شود. همچنین، ممکن است پوست شما بیشتر مستعد آسیب شود.
- تغییرات پوستی همراه با زخم بهبود یافته (مرحله پنجم)
جراحات یا خراش های روی پوست ممکن است با درمان بهبود یابد، اما معمولاً جای زخم باقی می ماند.
- تغییرات پوستی همراه با زخم فعال (مرحله ششم)
زخم‌های پا و آسیب‌های پوستی، حتی با درمان مناسب، بهبود نمی‌یابند. ممکن است پاهای شما با زخم های باز پوشیده شده باشد.
شما می خواهید در مراحل اولیه واریس اقدام کنید. توصیه می کنیم در مرحله دوم به دنبال کمک پزشکی باشید، به خصوص اگر با درد و ناراحتی روبرو هستید.
عوامل خطر رگ های واریسی
اگر با وریدهای واریسی دردناک سر و کار دارید، ممکن است از خود بپرسید که چه عوامل خطری منجر به تشکیل آنها می شود. برخی از رایج ترین عوامل خطر مرتبط با این بیماری در جدول زیر آورده شده است:
| سن بالا | افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریس هستند. به عنوان مثال، سن بالا ممکن است باعث ساییدگی و پارگی دریچه های شما در رگ ها شود که به تنظیم جریان خون کمک می کند. در نتیجه، سایش منجر به حوضچه ای در رگ می شود. |
| جنسیت | زنان به دلیل تغییرات هورمونی نسبت به مردان شانس بیشتری برای ابتلا به واریس دارند. علاوه بر این، درمان های هورمونی مانند قرص های ضد بارداری ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. |
| بارداری | هنگامی که یک زن باردار است، بدن او حجم خون بیشتری دارد، این عمدتا برای حمایت از رشد جنین اتفاق می افتد. |
| چاقی | افرادی که اضافه وزن دارند به دلیل فشار اضافی روی رگ ها در معرض خطر بیشتری هستند. |
| سابقه خانوادگی | اگر یکی دیگر از اعضای خانواده شما واریس داشته باشد، ممکن است شما نیز در معرض خطر باشید. |
| نشستن یا ایستادن طولانی مدت | هنگامی که برای مدت طولانی در یک حالت نشسته یا ایستاده اید، گردش خون شما بهینه نیست. |
اگر رگ های واریسی درمان نشوند، چه اتفاقی می افتد؟
برای درمان واریس پا باید به یک پزشک متخصص با تجربه مراجعه کنید و این عارضه را دست کم نگیرید. کسانی که مبتلا به این مشکل هستند، باید اقدامات درمانی را به موقع انجام دهند زیرا این مشکل همیشه در حال پیشرفت و بدتر شدن می باشد. این مشکل خودبخود درمان نمی شود.
وجود واریس در رگ های خونی نشانگر وجود مشکل در مسیر گردش خون می باشد. اگر این مشکل برای مدت طولانی درمان نشود، با تغییر رنگ پوست و ایجاد التهاب مزمن و بروز اختلالات بسیار شدید در بافت ها، مواجه خواهید شد.
تغییرات ایجاد شده به دلیل ابتلا به واریس بیشتر در قسمت پایین پا و مچ پا مشاهده می شود. این مشکل موجب قهوه ای رنگ شدن پوست و یا از دست دادن رنگدانه های پوستی و یا سخت شدن پوست می شود. در موارد شدیدتر و عدم درمان ممکن است ترومبوفلبیت یا التهاب رگ ها، زخم پای وریدی یا ترومبوز ورید عمقی یا DVT ایجاد شود.
تشخیص بیماری
در اغلب موارد پزشکان با معاینه فیزیکی وجود رگ های واریسی را شناسایی می کنند. پزشک با معاینه فیزیکی و گوش کردن به شرح حال بیمار و وجود درد در زمان ایستادن، نشستن و برخاستن بیمار، بیماری را تشخیص می دهد. روش های مختلف دیگر برای تشخیص قطعی بیماری وجود دارد که عبارتند از:
- انجام سونوگرافی داپلکس: این سونوگرافی ترکیبی از سونوگرافی معمولی و سونوگرافی داپلر می باشد. در این سونوگرافی از امواج صوتی برای چاپ تصویر استفاده می شود. در این سونوگرافی مسیر گردش خون در رگ ها بررسی می شود. همچنین وجود لخته های خونی با انجام این سونوگرافی مشخص می شود.
- آنژیوگرام: در این روش تشخیصی رنگ به داخل ورید تزریق شده و با استفاده از اشعه ایکس تصاویر ورید مشاهده می شود. اکثر پزشکان انجام این روش تشخیصی را توصیه نمی کنند.
روش های درمان واریس
در مراحل اولیه تشخیص واریس پزشک استفاده از جوراب واریس را توصیه می کند. یکی دیگر از روش های درمان بیماری در مراحل اولیه، تغییر سبک زندگی می باشد. بیمارانی که دچار علائم شدید بیماری هستند، نیاز به ابلیشن وریدهای آسیب دیده دارند.
در گذشته برای درمان واریس از روش جراحی استفاده می شد ولی با پیشرفت علم پزشکی و وجود تجهیزات پیشرفته، روش های درمانی کم تهاجمی تر برای درمان مشکل وجود دارد.
- ابلیشن لیزر اندوونوس یا EVLA: از طریق یک برش کوچک، فیبر لیزری به درون ورید واریسی وارد می شود. این رگ خونی تحت هدایت سونوگرافی قرار دارد. همزمان با فعال شدن لیزر، فیبر به آرامی برداشته شده و در دیواره ورید واکنشی ایجاد می شود. در نتیجه تخریب اسکلروز جدار ورید با کمترین ناراحتی ایجاد می گردد.
- ابلیشن رادیو فرکانسی: ابلیشن رادیو فرکانسی یا RFA با وارد کردن آسیب بر پایه گرما به ورید آسیب دیده، موجب بسته شدن رگ می شود. کم کم این رگ جذب بدن شده و از بین می رود.
- اسکلروتراپی هدایت شده با سونوگرافی: در این روش درمانی محلول اسکلروزانت در داخل وریدهای مورد نظر تزریق شده و باعث تخریب جدار آنها می شود. در این روش از سونوگرافی، جهت هدایت محلول به درون رگ ها استفاده می شود.
کلام آخر
برای پیشگیری از ایجاد واریس باید فعالیت هایی انجام دهید که به افزایش سرعت گردش خون در بدن خود کمک کنید. انجام روش های مختلف برای پیشگیری از بروز این مشکل، توصیه می شوند که عبارتند از:
- انجام فعالیت های ورزشی در هر روز
- باقی نماندن در یک حالت به طور مثال برای مدت طولانی ایستاده یا نشسته نمانید.
- بالا بردن پاها در طول روز برای چندین مرتبه
- کنترل وزن و حفظ وزن متعادل
- خودداری از پوشیدن کفش های پاشنه بلند و نامناسب
- خودداری از مصرف غذاهای شور و ناسالم
